ارزیابی مدل های2000 oryza و ceres-rice در شبیه سازی عملکرد و اجزای عملکرد ارقام برنج تحت سطوح مختلف آبیاری

چکیده به¬منظور ارزیابی مدل oryza2000 و ceres-rice، آزمایشی بصورت کرت خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار بر روی سه رقم علی کاظمی، درفک و هیبرید به عنوان عامل فرعی و 4 سطح آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سال زراعی 90 و 91 شهرستان لاهیجان اجرا گردید. تیمار¬های آبیاری شامل غرقاب دایم، آبیاری با تناوب 5 و 8 و 11 روز بود. ارزیابی مقادیر شبیه¬سازی و اندازه¬گیری شده عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، روز تا گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک با استفاده از پارامتر¬های ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا مطلق و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده، انجام گردید. نتایج بدست آمده نشان داد در مدل oryza2000 در مرحله اعتبارسنجی تفاوت مقادیر واقعی و شبیه¬سازی شده کمتر از مرحله واسنجی بود به طوری که مقدار rmsen محاسبه شده برای عملکرد دانه در سه رقم مورد مطالعه بین 3 تا 9 و برای عملکرد بیولوژیک محاسبه شده بین 5 تا 11 درصد متغیر بود. نتایج بدست آمده نشان داد در مدل ceres-rice در مرحله اعتباریابی مقدار عملکرد دانه در سطوح مختلف آبیاری در رقم¬های درفک و هیبرید در مقایسه با علی کاظمی با دقت بالاتری شبیه¬سازی شده است. همچنین مدل در هر سه رقم مورد آزمایش روند کاهش عملکرد دانه تحت تاثیر افزایش دور آبیاری را به خوبی شبیه¬سازی کرده است. به منظور بررسی بهره¬وری آب برنج ¬در گیلان از مدل شبیه¬ساز رشد و نمو برنج oryza2000 برای بررسی بهره¬وری آب و اجزای بیلان آب سه رقم برنج مورد مطالعه در سطوح مختلف آبیاری استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد استفاده از روش آبیاری تناوبی در مقایسه با آبیاری غرقاب اجزای بیلان آب (تبخیر، تعرق، تبخیر و تعرق و نفوذ عمقی) را کاهش داد. بین ارقام مورد مطالعه بیشترین مقدار بهره¬وری مبتنی بر تبخیر و تعرق (wpet)، تعرق (wpt)، آبیاری (wpi)، تبخیر و تعرق و نفوذ عمقی (wpetq) در هیبرید برنج ملاحظه گردید که و کمترین مقدار آنها در رقم علی کاظمی مشاهده شد. همچنین نتایج بدست آمده نشان داد تغییر مدیریت آبیاری از غرقاب دایم به آبیاری تناوبی از i1 به i4 در رقم علی کاظمی باعث افزایش بهره¬وری شد اما در دو رقم درفک و هیبرید بدلیل کاهش عملکرد دانه تحت تاثیر افزایش دور آبیاری بهره¬وری کاهش یافت. واژه ¬های کلیدی: برنج، مدل oryza2000، مدل ceres-rice، اعتبار سنجی، واسنجی